Rembrandt Bugatti portretteerde een goede vriendin

Véronique Van Passel identificeerde de dame op Vrouw in avondjurk van Rembrandt Bugatti (1884-1916). Ze heet Jeanne de Plunkett (1864-1950), ofwel Madame Crozier. Jeanne was de tweede echtgenote van François Gaspard Crozier, consul-generaal van Frankrijk in Antwerpen. In 1907 vestigt de jonge Bugatti zich in de Scheldestad, uitgenodigd door de toen wereldberoemde Zoo, om er dierenportretten te maken. De animalier is een graag geziene gast ten huize van de Croziers. De bronzen sculptuur is een uniek exemplaar, gemaakt voor de Croziers, in opdracht of als teken van vriendschap.

Rembrandt Bugatti
Vrouw in avondjurk - Rembrandt Bugatti, KMSKA

Hoe konden we Jeanne identificeren? Twee bronzen sculpturen, Madame Crozier la Parisienne en Madame Crozier en robe, in het Parijse Musée des Arts Décoratifs en een buste in gips in het Musée d’Orsay vertonen een treffende fysieke gelijkenis met de figuur van het KMSKA-beeldje. Vrouw in avondjurk is dus een vierde portret van Madame Crozier in een modieuze toilette.

Madame François Crozier Rembrandt Bugatti, Musée d'Orsay
Madame François Crozier - Rembrandt Bugatti, Musée d'Orsay

Joseph Nicolas Robert-Fleury was goede maatjes met Nicaise De Keyser

In 1862 verbluft de Franse kunstenaar Joseph Nicolas Robert-Fleury de Antwerpenaren met een monumentaal schilderij van de dode Titiaan (ca. 1488-1576). De Italiaanse kunstenaar ligt opgebaard in het Palazzo Barbarigo in Venetië, onder één van zijn bekendste werken, Maria Ten-hemel-opneming. Het betekent een opzienbarende verrijking voor het Academiemuseum.

Dode Titiaan
De dode Titiaan opgebaard in het Palazzo Barbarigo, - Joseph Nicolas Robert-Fleury, KMSKA

In 1870 belandt de kunstenaar zelf in de Scheldestad. In de nasleep van de Frans-Duitse Oorlog was het verarmde Parijs op voet van een nieuwe oorlog, dit keer met de Franse premier Thiers. Na een volksopstand wist een groep revolutionairen Parijs 72 dagen te besturen, om dan bloedig te worden verslaan. Veel Parijzenaren ontvluchtten toen hun stad.

Ook Robert-Fleury is liever elders. Siska Beele ontdekte dat hij onderdak vindt in Antwerpen bij collega Nicaise De Keyser. Het is voor de Parijse kunstenaar een productieve tijd. Hij schildert o.a. een portret van Titaan dat hij uit dankbaarheid opdraagt aan zijn oude kunstbroeder en collega-academieker De Keyser. Een overduidelijke zinspeling op zijn luisterrijke doek voor het Academiemuseum.

Portret van Titiaan
De schilder Titiaan - Joseph Nicolas Robert-Fleury